فارسی
قانونگذار ضابطین قضایی و مأمورین دولتی را برای دستگیری مجرمین و مرتکبین جرم انتخاب کرده است. اما دستگیری مجرمین همیشه به راحتی امکانپذیر نیست و گاه با مقاومت و درگیری همراه است. تمرد نسبت به مامور دولت از جمله جرایمی است که مورد توجه قانونگذار قرار گرفته و در رابطه با آن جرم انگاری صورت پذیرفته است.
گردن کشی و مقاومت در برابر مأمورین دولتی از دیرباز وجود داشته و در همه ی اشکال آن دیده می شود. این تمرد می تواند در مقابل پلمب مغازه و یا دستگیری متهم باشد. هیچ فرقی نمی کند ، در هر صورت زمانی که فرد در برابر مأمور قانون ایستادگی و مقاومت می کند جرم تمرد مطرح است.
تمرد نسبت به مامور دولت گاه از یک مقاومت ساده فراتر می رود و با توهین و ضرب و شتم همراه می گردد . در این صورت مجازات سنگین تری هم در انتظار مجرمین خواهد بود. به نظر شما تمرد نسبت به مأمورین با چه مجازاتی همراه است؟
تمرد نسبت به مامور دولت به چه معناست؟
تمرد از نظر لغوی به معنای هرگونه گردن کشی ، مقاومت ، حمله و سرپیچی است. از نظر حقوقی تمرد به معنای هرگونه حمله و مقاومت همراه با عکس العمل فیزیکی نسبت به مأمورین دولتی در حین انجام وظیفه ی آنها می باشد.
در رابطه با اقدام ضابطین و مأمورین دولتی باید گفت این افراد در مقابل جرائم مشهود بدون دستور مافوق خود می توانند وارد میدان شده و انجام وظیفه نمایند.
اما در رابطه با جرائم غیرمشهود نیاز به دستور مافوق و مقامات بالاتر دارند. در هر صورت جرم تمرد زمانی به وقوع می پیوندد که بعد از انجام وظیفه باشد.
عناصر جرم تمرد نسبت به مأمورین دولتی
هر جرمی دارای سه عنصر قانونی، مادی و معنوی است. جرم تمرد نسبت به مأمورین دولتی نیز به همین ترتیب است. عنصر قانونی جرم به معنای جرم انگاشتن عمل در قانون مجازات اسلامی است که در ماده ۶۰۷ قانون این عمل جرم انگاری شده است. هیچ کس جاهل نسبت به قانون فرض نمی شود. بنابراین مفروض ما این است که افراد از جرم انگاری این عمل علم اطلاع دارد؛ مگر در شرایط ویژه که امکان رسیدن علم نسبت به جرم انگاری عمل برای فرد وجود نداشته باشد (به عنوان مثال افراد بی سوادی که از مراکز دور افتاده به سر می برند و از جوامع متمدن دور هستند).
جرم تمرد نسبت به مامور دولت دارای عنصر مادی نیز می باشد. عنصر مادی جرم به شرح زیر است:
منظور عنصر مادی جرم تمرد نسبت به مامورین دولتی هر گونه رفتار از قبیل حمله و مقاومت در برابر مأمورین دولتی. حال ممکن است شخص متمرد دست به اسلحه نیز ببرد که در این صورت مجازات سنگین تری در انتظار وی خواهد بود. نکته مهم در این خصوص این است که حمله و مقاومت باید در زمانی باشد که مأمور وظیفه خود را شروع کرده است؛ به عبارت دیگر مأمور باید در حین انجام وظیفه خود باشد. جرم تمرد نسبت به مأمورین دولتی با فعل مثبت (انجام فعل- تمرد و سرپیچی و نافرمانی) تحقق می یابد نه ترک فعل.
عنصر معنوی جرم تمرد نسبت به مامورین دولتی متشکل از سوء نیت عام و سوء نیت خاص است. منظور از سوء نیت عام این است که فرد قصد انجام دادن فعل تمرد نسبت به مأمورین دولتی رابا علم و آگاهی دارد و سوء نیت خاص به تحقق نتیجه مجرمانه است؛ یعنی عمل تمرد نسبت به مأمورین دولتی منتج به نتیجه شود.
در جرم تمرد نسبت به مامور دولت انگیزه مرتکب تأثیر چندانی ندارد.
جرم تمرد نسبت به مأمورین همانند تمامی جرایم دارای سه عنصر مادی ، عنصر معنوی و عنصر قانونی می باشد.
عنصر مادی
اگر بخواهیم به عنصر مادّی جرم تمرد نسبت به مأمورین اشاره کنیم باید مرتکب جرم، نوع رفتار مجرمانه، موضوع جرم و نتیجه مجرمانه را در نظر داشت.
عنصر معنوی
در رابطه با عنصرر معنوی جرم باید گفت سوءنیت عام که به عنوان قصد فعل شناخته می شود در کنار سوءنیت خاص تشکیل دهنده ی آن می باشد.
سوءنیت عام به این معناست که فرد با قصد و نیت قبلی در مقابل مأمور دولتی تمرد می نماید.
سوءنیت خاص همان علم و آگاهی فرد نسبت به انجام وظیفه ی مأمور است. لذا اگر فرد از این موضوع اطلاعی نداشته باشد که مأمور دولتی در حین وظیفه است و با جهل به این موضوع تمرد کند موضوع شامل جرم تمرد نخواهد بود.برای مثال زمانی که مأمور دولتی حکم خود را ارائه ندهد و اقدام به دستگیری فرد نماید . در این صورت مقاومت فرد مصداقی از تمرد نخواهد بود. مگر اینکه موضوع جرم از جرایم مشهود باشد.
عنصر قانونی
ماده ۶۰۷ بخش تعزیرات قانون مجازات اسلامی مصوب سال ۱۳۷۵ عنصر قانونی جرم تمرد نسبت به مأمورین دولتی را تشکیل می دهد.
شرایط جرم
همانگونه در تعریف جرم تـمرد نسـبت به مـامـورین دولتـی ذکر شد این جرم دارای سه شرط میباشد.
- شرط اول آن است که حمله و یا مقاومت نسبت به مامورین دولت صورت گرفته باشد
- شرط دوم آن است که این حمله و مقاومت با علم و آگاهی باشد و چنانچه فرد با تصور اینکه شخصی که به او حمله میکند. یک فرد جنایتکار و یا ولگرد و یا تکدی گر و یا … میباشد به وی حمله کند مرتکب جرم تمرد نسبت به مامورین دولتی نشده است.
- شرط سوم آن است که این حمله و یا مقاومت به مامورین دولت و برای انجام وظیفه آنان بوده باشد. و چنانچه مرتکب با مامورین دولت خصومت شخصی داشته. و بنا به دلایلی غیر از انجام وظیفه به وی حمله کند مشمول این جرم نمیگردد.
تمرد نسبت به مأمورین از دیدگاه قانون
ماده ۶۰۷ بخش تعزیرات قانون مجازات اسلامی مصوب سال ۱۳۷۵،در رابطه با تمرد بیان کرده است:
«هر گونه حمله یا مقاومتی که با علم و آگاهی نسبت به ماموران دولت در حین انجام وظیفه آنان به عمل آید تمرد محسوب می‌شود و مجازات آن به شرح ذیل است: هر گاه متمرد (فردی که از فرمان مامور قانون سرپیچی کند) به قصد تهدید اسلحه خود را نشان دهد حبس از 6 ماه تا دو سال؛ هر گاه متمرد در حین اقدام دست به اسلحه برد، حبس از یک تا سه سال و در سایر موارد حبس از سه ماه تا یک سال.»
نکته ی مهم :
تمرد نسبت به مامور دولت دولتی باید در حین انجام وظیفه ی آنها صورت بگیرد. مثلا اقدامی برای دستگیری فرد و یا برخورد با او انجام شده باشد و در همین حین شخص مرتکب جرم تمرد شود. در صورتی که فردی به هر یک از مأمورین دولتی در خارج از زمان انجام وظیفه ی آنها حمله ور گردد و یا درگیر شود ، این مصداقی از جرم تمرد نبوده و به دلیل تغییر عناصر قانونی جرم ، با جرم دیگری مواجه هستیم.
جرم تمرد نسبت به مأمورین از جمله جرایم غیرقابل گذشت می باشد. یعنی جنبه ی عمومی جرم پررنگ تر بوده و با گذشت شاکی خصوصی پرونده مختومه نخواهد شد. با این حال در مجازات تمرد نسبت به مأمورین باید تفکیک قایل شد. این مجازات زمانی که همراه با اسلحه باشد به مراتب شدیدتر و سنگین تر می گردد.
در صورتی که مجرم علاوه بر تمرد مرتکب جرم دیگری به صورت همزمان گردد به مجازات هر دو جرم محکوم خواهد شد. برای مثال جرم توهین یا ضرب و جرح.
نگاهی به ماده ۱۵۷ قانون مجازات اسلامی و جرم تمرد نسبت به مامورین دولتی
ماده ۱۵۷ قانون مجازات اسلامی چنین مقرر نموده است: «مقاومت در برابر قوای انتظامی و دیگر ضابطان دادگستری در مواقعی که مشغول انجام وظیفه خود می باشند دفاع محسوب نمی شود لکن هر گاه قوای مزبور از حدود وظیفه خود خارج شوند و حسب ادله و قرائن موجود خوف آن باشد که عملیات آنها موجب قتل، جرح، تعرض به عرض یا ناموس یا مال گردد دفاع جایز است».
این ماده مقاومت در برابر قوای انتظامی را دفاع مشروع تلقی نکرده است؛ بلکه تمرد نسبت به مامور دولت محسوب می شود. اما چنانچه قوای انتظامی از حدود وظیفه قانونی خود خارج شوند در این حالت فرد می تواند به دفاع مشروع متوسل گردد و عمل وی مشمول عنوان تمرد نسبت به مامور دولت نخواهد بود. البته طبق ماده باید ادله ای وجود داشته باشد که عملیات مأمورین موجب قتل، جرح و تعرض به ناموس یا مال خواهد بود.
سوألات متداول
1- آیا جرم تمرد نسبت به مأمورین دولتی قابل گذشت است؟
خیر. این جرم از جمله جرایم غیرقابل گذشت و عمومی به شمار می رود.
2- در صورتی که مأموری صلاحیت اقدام و انجام وظیفه نداشته باشد و در مقابل او مقاومتی رخ دهد، آیا جرم تمرد صورت پذیرفته است؟
خیر. تمرد زمانی مفهوم دارد که در مقابل مأموری صورت پذیرد که در حین انجام وظیفه بوده و از نظر قانونی صلاحیت مداخله و یا دستگیری دارد.
3- آیا می توان تمرد را به عنوان دفاع مشروع اثبات کرد؟
بله. اگر ثابت شود که تمرد به عنوان دفاع مشروع به کار رفته مجازات جرم منتفی می گردد.
جهت اطلاعات بیشتر در بخش تماس با ما در ارتباط باشید
