فارسی
وابستگی حیات بشر به آب و منابع آبی و نقش بی بدیل آن در تأمین نیاز های عمومی و اجتماعی امری انکارناپذیر است. با وجود این، می توان گفت استفاده بی رویه از منابع آبی و سرازیرشدن فاضلاب صنعتی موجب آلودگی آب و منابع آبی شده است. میزان ضرر حاصل از این گونه اعمال به گونه ای است که می تواند نظم عمومی را مختل کند. بنابراین، لزوم مداخله دولت ها به منظور ممانعت از ارتکاب این قبیل اعمال ضروری است. یکی از ابزارهای مداخله دولت ها برای حمایت از منابع آبی، توسل به حقوق کیفری است. به همین دلیل در نظام حقوقی ایران نیز در جهت پاسداری از اصول قانون اساسی و با توجه به عمومی محسوب شدن منابع آبی و لزوم حمایت کیفری از آن ها، برخی اعمال، جرم انگاری و برای آن ها مجازات هایی تعیین شده است. در این مقاله ضمن تبیین مبانی حمایت کیفری از آب، قوانین مختلف و عناصر تشکیل دهنده جرایم این حوزه بررسی می شود. با توجه به اقتصادی محسوب شدن برخی از این جرایم، ضمانت اجراهای کیفری موجود و کارآمدی آن ها به منظور بازدارندگی از ارتکاب این جرایم تحلیل و در نهایت پیشنهادهایی برای اصلاح قوانین موجود ارائه خواهد شد.
جرائم تهدیدکننده بهداشت عمومی آب و خاک از منظر حقوق کیفری
زمینه و هدف: حفاظت از خاک و آب از مهمترین مباحث زیستی محیطی است. این امر در شرایط کنونی ایران بیش از هر زمان دیگری نیازمند توجه است. کمبود آب و در همان حال فرسایش و آلودگی خاک رفته رفته به چالش های مهم در جامعه ایران تبدیل شده است. حمایت حقوقی از موضوعات مهم در این خصوص است که نیازمند تبیین و تحلیل است. در این مقاله محقق درصدد بررسی جرائم تهدیدکننده بهداشت عمومی مربوط به آب و خاک است؛ اینکه قانون گذار چه رویکردی در حمایت و حفاظت از خاک در پیش گرفته و قوانین موجود چگونه قابل اریابی است. مواد و روش ها: مقاله مورد اشاره توصیفی تحلیلی بوده و با استفاده از روش کتابخانه ای به بررسی موضوع مورد اشاره پرداخته و جمع آوری داده ها, با مراجعه به اسناد, کتب و مقالات صورت گرفته است. یافته ها: در حقوق کیفری در خصوص آلوده کردن خاک و آب, سرقت و بهره برداری غیرمجاز از آب و قاچاق خاک و تخریب مجاری آب جرم انگاری و مجازات هایی از قبیل حبس, جزای نقدی, شلاق, لغو پروانه, مسدود کردن چاه پیش بینی کرده است. از آنجا که نهادها, شرکت ها و واحدهای دولتی و عمومی از عمده ترین عوامل آلودگی خاک و آب هستند لازم است در پیگیری های قضایی در برخورد با این عوامل جدیت قضایی بیشتر وجود داشته باشد. ملاحظات اخلاقی: در تمام مراحل نگارش پژوهش حاضر, ضمن رعایت اصالت متون, صداقت و امانت داری رعایت شده است. نتیجه گیری: حمایت از فناوری های نوین در حوزه مدیریت منابع آب, برخورد قاطع و محکم با متخلفین و مجرمین در حوزه منابع آبی, فرهنگ سازی و آموزش به مردم و دستگاه های مرتبط اجرایی جهت نهادینه کردن حفاظت از منابع آبی, ایجاد محدودیت های اجباری بر مصرف بی رویه آب در طول دوره کمبود, نظارت مستمر مسئولان مربوطه و آگاهی دادن و آموزش به کشاورزان و صاحبان صنایع و فرهنگ سازی در این زمینه, افزایش بهای آب به خصوص در بخش مصارف خانگی و اقداماتی از این قبیل, بسیار مورد نیاز است.
