ممنوع الخروجی و رفع آن1397-07-11

ممنوع الخروجی از جمله اقدامات پیشگیرانه ای است که در قوانین داخلی کشور ایران نیز پیش بینی شده است و در صورتی که فرد به علت های مختلفی نظیر بدهی شخصی یا مالیاتی، ارتکاب جرم، صغر سن یا عدم اجازه همسر برای خروج از کشور با ممانعت روبرو گردد، می تواند از طریق پرداخت بدهی یا سپردن تامین مناسب، رفع اتهام یا طی شدن دوران محکومیت، اذن ولی قانونی یا همسر خود، اقدام به رفع ممنوع الخروجی خود نماید.

هرکشور، مطابق قوانین داخلی خود، دسته ای از اعمال و رفتارها را مشمول مجازات ممنوع الخروجی می داند و گاه نیز قانون، جهت جلوگیری از سوء استفاده افراد از یکدیگر و سپس فرار از کشور، در برخی موارد، به افراد حق ممنوع الخروج کردن شخص دیگر را داده است. در پاره ای موارد نیز قوانینی در خصوص ممنوع الخروج کردن افراد، توسط دولت و برخی ادارات در نظر گرفته شده است.

یکی از دغدغه های مهم افرادی که به هر علت قصد خروج از کشور را دارند، با مشکل مواجه شدن، هنگام خروج از کشور می باشد. بسیار پیش می آید که افراد، بدون هیچگونه اطلاع قبلی، در لحظه نهایی سفر و در فرودگاه، از خروج آنها از کشور ممانعت به عمل آمده است. به همین علت، ترس ممنوع الخروجی، همواره در افراد وجود دارد و نمی دانند چگونه باید از ممنوع الخروجی خود اطلاع یابند یا اقدام به رفع ممنوع الخروجی خود نمایند.

از این رو در این مقاله بر آن شدیم تا به بررسی علل ممنوع الخروجی از منظر قانون و مراحل و روش های برطرف کردن ممنوع الخروج بودن بپردازیم. چنانچه پیرامون مساله ممنوع الخروجی و نحوه رفع ممنوع الخروجی و مراحل آن سوالاتی دارید، در ادامه مقاله با ما همراه باشید.

_{^{نکات مهم مفهوم ممنوع الخروجی}}

_{^{موارد ممنوع الخروج کردن افراد}}

از جمله مواردی که طی آن می شود فردی را ممنوع الخروج کرد می توان به موارد ذیل اشاره نمود:

 _{^{ماده 188 قانون آیین دادرسی کیفری}}

 ” در صورت وقوع جرم (تا قبل از اثبات مجرمیت متهم) تا هنگامی که به متهم دسترسی حاصل نشده است، بازپرس می تواند با توجه به اهمیت و ادله وقوع جرم، دستور منع خروج متهم را از کشور صادر کند.

_{^{بند “ث” ماده 247 قانون آیین دادرسی کیفری}}

در صورت وقوع جرم (بعد از اثبات مجرمیت متهم) بازپرس می تواند متناسب با جرم ارتکابی، علاوه بر صدور قرار تامین، قرار نظارت قضایی را که شامل یک یا چند مورد از دستورهای زیر است، برای مدت معین صادر کند یکی از این دستورها ممنوعیت خروج از کشور می باشد.

_{^{ماده 509 قانون آیین دادرسی کیفری}}

” در صورت وقوع جرم (در مرحله اجرای حکم) هر گاه اقدامات قاضی اجرای احکام کیفری منتهی به دسترسی به محکوم علیه نشود و بیم فرار وی از کشور باشد، می تواند دستور منع خروج او را از کشور صادر کند و به مراجع قانونی اعلام کند؛ اما به محض حضور یا دستگیری محکوم علیه نسبت به لغو این دستور اقدام می کند.

_{^{ماده 17 قانون گذرنامه}}

در مورد بدهکاران قطعی مالیاتی و اجرای دادگستری و ثبت اسناد و متخلفین از انجام تعهدات ارزی، دولت می تواند از صدور گذرنامه و خروج آنان طبق ضوابط و مقرراتی که در آیین نامه تعیین می شود جلوگیری نماید.

گرچه در صدور دستور ممنوع الخروج بودن افراد مقامات قضایی باید اقدام نمایند ولی در ماده 17 قانون گذرنامه این امر از سوی دولت نیز امکانپذیر شده است.

 _{^{لایحه قانونی ممنوعیت خروج بدهکاران بانک ها}}

در مورد اشخاصی که به بانک های کشور بدهکار بوده و اسامی آنان از طرف بانک ها به بانک مرکزی اعلام شده است و همچنین واردکنندگان و صادرکنندگانی که به تعهدات خود عمل نموده اند، بانک مرکزی ایران اجازه دارد از طریق دادسرای عمومی تهران خواستار ممنوعیت خروج آنان از کشور گردد. خروج اشخاص مزبور از کشور منوط به اجازه بانک مرکزی ایران می باشد.

_{^{ماده 17 قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی}}

” در مورد شخصی که با هدف فرار از پرداخت دین مرتکب تقصیر شده است تا موجب اعسار وی گردد، دادگاه رسیدگی کننده به اعسار ضمن صدور حکم اعسار با توجه به میزان بدهی، نوع تقصیر، تعداد و تکرار آن به مدت شش ماه تا دو سال به یک یا چند مورد محرومیت محکوم می کند که از جمل آنها می توان به ممنوعیت خروج از کشور اشاره نمود.

 ^{_{ماده 202 قانون مالیات های مستقیم}}

” در مورد بدهکاران مالیاتی که میزان بدهی قطعی آنها از 10 میلیون ریال بیشتر باشد و همچنین مدیر یا مدیران مسوول اشخاص حقوقی خصوصی بابت بدهی قطعی مالیاتی شخص حقوقی اعم از مالیات بر درآمد شخص حقوقی یا مالیات هایی که به موجب این قانون شخص حقوقی مکلف به کسر و آن می باشد و مربوط به دوره مدیریت آنان بوده، وزارت امور اقتصاد و دارایی یا سازمان امور مالیاتی کشور می تواند از خروج آنان جلوگیری نمایند مراجع ذیربط با اعلام وزارت یا سازمان مزبور مکلف به اجرای این ماده می باشند.

 ^{_{آیین نامه اجرای مفاد اسناد رسمی لازم الاجرا}}

بدهکاری که به دلیل عدم معرفی مال یا عدم دسترسی به اموال وی به درخواست بستانکار وفق مقررات از خروج وی از کشور جلوگیری می شود.

_{^{برابر قوانین کیفری}}

اشخاصی که دارای محکومیت کیفری قطعی هستند و مجازات دوره محکومیت خود را طی نکرده اند ممنوع الخروج می باشند.

 _{^{برابر قانون گذرنامه}}

بدهکارانی که با صدور اجرائیه از سوی واحدهای اجرائی ثبت اسناد یا اجرای احکام دادگاه ها مواجه شوند، با احتمال ممنوع الخروجی مواجه خواهند بود.

ممنوع الخروجی به چه دلایلی ایجاد می شود

افراد ممکن است به دلایل متفاوتی، ممنوع الخروج شوند و از آنجا که برای ممنوع الخروج کردن افراد، در بسیاری موارد، هیچگونه جلسه رسیدگی اتفاق نمی افتد، اغلب افراد، از ممنوع الخروج بودن خود بی اطلاع هستند و تنها در هنگام سفر و در لحظه نهایی خروج از کشور، از آن اطلاع می یابند. به همین علت ضروری است، افراد از علل منجر به ممنوع الخروجی اطلاع داشته باشند. از همین رو، در ادامه به علل ممنوع الخروجی از منظر قوانین داخلی اشاره خواهیم کرد که عبارتند از:

ممنوع الخروجی از سوی دولت، در خصوص بدهکاران مالیاتی و متخلفین ارزی، به موجب ماده 17 قانون گذرنامه که اشعار می دارد: “دولت می‌تواند از صدور گذرنامه و خروج بدهکاران قطعی مالیاتی و اجرای دادگستری و ثبت اسناد و متخلفین از انجام تعهدات ارزی، طبق ضوابط و مقرراتی که در آیین‌نامه تعیین می‌شود جلوگیری نماید.”

ممنوع الخروجی بدهکاران بانکی و واردکنندگان و صادرکنندگان که به تعهدات خود عمل ننموده‌اند، از طریق بانک ها و به موجب لایحه قانونی ممنوعیت خروج بدهکاران بانک ها.

ممنوع الخروجی توسط سازمان امور مالیاتی به موجب ماده 202 قانون مالیات های مستقیم، در خصوص اشخاص حقیقی و صاحبان اشخاص حقوقی که بدهی مالیاتی قطعی دارند، پس از استعلام بدهی مالیاتی آنها.

ممنوع الخروجی شخصی که با هدف فرار از پرداخت دین، مرتکب تقصیر شده است تا موجب اعسار وی گردد، به موجب ماده 17 قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی و هنگام رسیدگی به اعسار.

در صورت متهم شدن به یک جرم، هنگامی که پرونده در مرحله تحقیقات مقدماتی در دادسرا است: هنگامی که شما به جرمی متهم شده اید اما به شما دسترسی حاصل نشده باشد، با توجه به اهمیت موضوع جرم و ادله وقوع جرم، ماده 188 قانون آئین دادرسی کیفری به بازپرس پرونده، اجازه صدور قرار ممنوعت خروج از کشور را داده است.

در صورتی که پس از اتهام به یک جرم، برای فرد قرار جلب به دادرسی صادر شده باشد: به موجب ماده 247 قانون آئین دادرسی کیفری، بازپرس می تواند متناسب با جرم ارتکابی، اقدام به صدور قرار نظارت قضایی که شامل دستور ممنوعیت از خروج کشور نیز می باشد، نماید.

ممنوع الخروجی به موجب دستور قاضی اجرای احکام کیفری و به موجب ماده 509 قانون آئین دادرسی کیفری، هنگامی که اقدامات قاضی اجرای احکام کیفری، منتهی به دسترسی به محکوم علیه نشود و بیم فرار وی از کشور باشد.

ممنوع الخروجی مشمولین وظیفه عمومی به موجب ماده 18 قانون گذرنامه، در صورتی که اجازه کتبی اداره وظیفه عمومی را نداشته باشند.

ممنوع الخروجی افراد زیر 18 سال که اجازه ولی قهری یا قیم خود را ندارند یا زنان متاهلی که اذن همسر خود را ندارند.

ممنوع الخروجی بابت پرداخت مهریه به درخواست زن و به واسطه دایره اجرائیات ثبت.

ممنوع الخروجی بدهکار توسط بستانکار، از دایره اجرائیات ثبت، به علت عدم معرفی مال یا عدم دسترسی به اموال وی.

برای رفع ممنوع الخروجی باید چه کار کرد

در بالا به مواردی که در قوانین داخلی ایران، موجب ممنوعیت خروج از کشور فرد می گردید، اشاره داشتیم. حال، این پرسش مطرح است که چنانچه فردی به موجب یکی از مواردی که در بالا ذکر شد، ممنوع الخروج باشد، برای رفع ممنوع الخروجی خود چه اقداماتی می تواند انجام دهد.

در ابتدا باید دانست، مدت ممنوع الخروجی فرد، 6 ماهه است و برای ادامه آن، حتما باید درخواست تمدید مدت را داشت. در غیر این صورت و پس از گذشت 6 ماه، ممنوع الخروجی فرد، بر اساس دستور دادستان کل کشور، رفع می گردد. اما بسته به علت ممنوع الخروجی، فرد می تواند با رفع علت، اقدام به برطرف کردن ممنوع الخروج بودن خود نماید. در صورت ممنوع الخروجی به علت بدهی شخصی یا مالیاتی، با پرداخت بدهی یا سپردن وثیقه مناسب، در صورت عدم اجازه ولی یا همسر، با دریافت اذن ولی یا رضایت نامه و وکالت نامه محضری از همسر، در صورت محکومیت کیفری با تحمل مجازات یا اقدام به اعتراض در مهلت مقرر.

مراحل رفع ممنوع الخروجی

در صورتی که فرد به موجب هر یک از قوانین داخلی ممنوع الخروج باشد، پس از اطلاع از آن و بسته به موضوع ممنوع الخروجی اش، می تواند از طریق طی کردن مراحلی، اقدام به رفع ممنوع الخروجی خود نماید که در زیر به آنها اشاره می کنیم و عبارتند از:

چنانچه فردی متهم به ارتکاب جرمی بوده باشد و به علت عدم دسترسی به وی و به درخواست بازپرس، ممنوع الخروج شده باشد، به محض معرفی خود به بازپررسی، ممنوعیت خروج، منتفی و مراتب بلافاصله به مراجع مربوط اطلاع داده می شود.

در صورتی که برای فرد، پس از صدور قرار مجرمیت، توسط بازپرس، قرار ممنوعیت خروج از کشور صادر شده باشد، به موجب تبصره دوم ماده 247 همین قانون، فرد، می تواند در مهلت (10 روزه یا 20 روزه)، به قرار صادره اعتراض و در صورت موافقت دادگاه اقدام به رفع ممنوع الخروجی خود نماید.

در صورتی که فرد، به دستور قاضی اجرای احکام، به علت عدم دسترسی به وی ممنوع الخروج باشد، می تواند نزد قاضی اجرای احکام حضور یافته و به محض حضور وی، نسبت به لغو این دستور اقدام می شود.

چنانچه فردی به موجب بدهی مالیاتی، ممنوع الخروج باشد، می تواند پس از پرداخت بدهی خود اقدام به رفع ممنوع الخروجی نماید. همچنین، رئیس کل سازمان امور مالیاتی کشور، صرفا برای یک بار و در مواردی از قبیل: تشرف به خانه خدا یا زیارت عتبات، انجام امور درمانی، پیگیری مسائل تجاری به قصد تسویه بدهی و سایر موارد به تشخیص سازمان امور مالیاتی، می تواند اقدام به صدور اجازه خروج از کشور بدهکاران نماید.

در صورتی که فردی بابت مهریه یا هر دین دیگری، بدهکار باشد و به موجب حکم دادگاه یا دایره اجرائیات ثبت ممنوع الخروج باشد، می تواند پس از پرداخت بدهی یا سپردن تامین مناسب، اقدام به رفع ممنوع الخروجی خود نماید.

بانوان، برای خروج از کشور، می توانند با اخذ رضایت نامه یا وکالت نامه محضری از همسرشان، اقدام به خروج از کشور نمایند. همچنین فرزندان زیر 18 سال نیز برای خروج از کشور به اجازه قیم یا ولی قهری خود دارند.

چنانچه فردی به موجب دستور بانک مرکزی، ممنوع الخروج باشد، خروج وی از کشور، منوط به اجازه بانک مرکزی ایران می‌باشد.

مشمولین نظام وظیفه می توانند با سپردن تامین مناسب، اقدام به خروج از کشور نمایند.

جهت اطلاعات بیشتر در بخش تماس با ما در ارتباط باشید