فارسی
در تعریف جرح گفته اند: جرح صدمه ای است که موجب ضایعه عضوی نسجی یا بافی در بدن گردد و با استفاده از وسایل فیزیکی شیمیایی یا مکانیکی به وجود می آید. بنابراین ضرب بدون زخم و خونریزی است و جرح همراه آن می باشد.
برای عمدی محسوب شدن جرم مرتکب باید هم عمد در فعل و هم قصد نتیجه را داشته باشد و با فقدان هر یک از این دو جرم ارتکابی عمدی محسوب نخواهد شد.
جهت تحقق این جرم باید توجه نمود که
اولا مجنی علیه باید انسان باشد
ثانیا ً زنده باشد.
ثالثاً مجنی علیه باید شخصی غیر از مرتکب باشد.
رابعا قربانی باید محقون الدم باشد یعنی مهدور الدم نباشد..
رای وحدت رویه شماره ۱ ردیف ۵/۶۴ مورخه ۲/۲/۱۳۶۵ د.ع.ک: مجازات جرح عمدی با چاقو با لحاظ قانون حدود و قصاص {قانون مجازات اسلامی} تعیین میشود. مگر اینکه اقدام به چاقو کشی از مصایق جرایم دیگری نظیر عناوین مذکور در قانون حمل چاقو و انواع دیگر اسلحه سرد و اخلال در نظم و امنیت و آسایش عمومی مصوب ۱۳۳۶ باشد که در این صورت تعیین مجازات به این عنوان بلااشکال است. ضرب قابل قصاص نمی باشد. و در تایید این نظر ،نظریه شماره ۷/۹۵۲ مورخه ۳۰/۰۶/۱۳۶۲ ا.ح.ق.ق. اشعار میدارد: در ضربات عمدی که موجب سرخی یا کبودی و یا سیاهی بدن مصدوم شود قصاص قابل اعمال نیست. نظریه شماره ۷/۵۴۱۲ مورخه ۱۳۶۵/۹/۲۸ ا.ح.ق.ق. مجازات جرح با چاقو قصاص است و در صورت عدم امکان رعایت تساوی در قصاص ،مجازات آن دیه است. رای وحدت رویه ۶۷۳ مورخه ۶/۱۱/۱۳۸۳ ه.ع.د.ع.ک : تبصره ۲ ماده ۲۶۹ ق.م.ا و ماده ۶۱۴ این قانون برای مرتکبین جرایم مذکور در این مواد در صورتی که بزه های ارتکابی سبب اخلال در نظم جامعه و یا خوف شده و یا بیم تجری مرتکب یا دیگران باشد با شرایط مندرج در هر یک از آنها مجازات تعیین کرده است و هریک از آنها مجازات تعیین کرده است و هر یک از این دو ماده صرفا جرایمی را شامل است که از آنها نام برده شده و تداخلی هم بین آدها وجود ندارد.
تصادف رانندگی حتی اگر صدمه مالی و جانی نداشته باشد و تنها منجر به آسیب جسمی شود باز هم جرم خواهد بود و راننده تقصیر کار مستحق مجازات خواهد بود. بنابراین علاوه بر جریمه‌ای که مقصر حادثه پرداخت می‌کند مجازات‌هایی از نوع حبس و جزای نقدی نیز ممکن است در انتظار این راننده باشد.
وسیله ارتکاب در این نوع جرائم که در بخش پایانی کتاب تعزیرات قانون مجازات اسلامی آمده است «وسیله نقلیه اعم از زمینی، آبی و هوایی و نیز اعم از دوچرخه موتوردار مثل موتورسیکلت و سایر وسایل موتوری» است. بنابراین قواعد این بخش را تنها به تصادف با ماشین و موتور نکنید بلکه هر وسیله نقلیه‌ای که با قدرت موتور به پیش می‌رود تابع همین احکام است. اما در مقابل، تصادف با وسایل نقلیه بدون موتور مثل دوچرخه تابع این قوانین نمی‌شود. نکته دومی که در جرائم رانندگی منجر به آسیب بدنی باید به آن توجه کنید این است که این دسته از جرائم فقط از سوی «راننده» واقع میشود و مرتکب باید در حین عملی که عنوان رانندگی به آن صدق کند منجر این جرم شود. لازم به ذکر است که ما در حال بررسی جرائم رانندگی در بخش تعزیرات قانون مجازات اسلامی هستیم که حبس و جزای نقدی در پی دارد. بنابراین سرنشینان قاعدتا نمی‌توانند مرتکب این جرم شوند و به این مجازات‌ها محکوم شوند. نکته دیگری که باید به خاطر داشته باشید این است که جرائم ناشی از رانندگی جرائم مقید به نتیجه هستند و باید منتهی به یک نتیجه معین یعنی آسیب بدنی شوند. در ادامه به بررسی مصادیق مختلف این جرم و مجازات‌های آن می‌پردازیم.
بخشی از قانون مجازات اسلامی به جرائم تعزیری اختصاص دارد که در سال ۱۳۷۵ به تصویب رسیده است. با وجود تصویب قانون مجازات اسلامی جدید این بخش از قانون مجازات اسلامی بدون تغییر باقی مانده است. مواد ۷۱۵ قانون مجازات اسلامی به بعد رکن قانونی جرائم تعزیری رانندگی را بیان می‌کنند. صدمات بدنی ممکن است به صورت‌های مختلفی بروز کند و شدت و ضعف داشته باشد. در ادامه به بررسی فرض‌های مختلف و مجازات آن می‌پردازیم.
- ایجاد بیماری غیرعلاج و از بین رفتن اعضا: هرگاه بی‌احتیاطی، بی‌مبالاتی، عدم رعایت نظامات دولتی یا عدم مهارت راننده (اعم از وسائل نقلیه زمینی، آبی و هوایی) یا متصدی وسیله موتوری، موجب مرض جسمی‌یا دماغی که غیرقابل علاج باشد یا از بین رفتن یکی از حواس یا از کارافتادن عضوی از اعضای بدن که یکی از وظایف ضروری زندگی انسان را انجام می‌دهد یا تغییر شکل دائمی‌عضو یا صورت شخص یا سقط جنین شود مرتکب به حبس از دو ماه تا یک‌سال و به پرداخت دیه در صورت مطالبه از ناحیه مصدوم محکوم میشود. (ماده ۷۱۵ قانون مجازات اسلامی) باز هم باید تاکید کنیم که این فرض به وضعیتی اشاره می‌کند که تصادف رانندگی باعث مرگ نمی‌شود اما خسارت سنگین و غیرقابل جبرانی را به بار می‌‌آورد.
- نقصان، ضعف و نقص بدون از کار افتادن عضو: هرگاه بی‌احتیاطی یا بی‌مبالاتی یا عدم رعایت نظامات دولتی یا عدم مهارت راننده (اعم از وسایل نقلیه زمینی، آبی و هوایی) یا متصدی وسیله موتوری موجب صدمه بدنی شود که باعث نقصان یا ضعف دائم یکی از منافع یا یکی از اعضای بدن شود یا باعث از بین رفتن قسمتی از عضو مصدوم شود، بدون آنکه عضو از کار بیفتد یا باعث وضع حمل زن قبل از موعد طبیعی شود، مرتکب به حبس از دو ماه تا ۶ ماه و پرداخت دیه در صورت مطالبه از ناحیه مصدوم خواهد شد.
- هرگاه بی‌احتیاطی، بی‌مبالاتی، عدم رعایت نظامات دولتی یا عدم مهارت راننده (اعم از وسایل نقلیه زمینی، آبی و هوایی) یا متصدی وسیله موتوری موجب صدمه بدنی شود مرتکب به حبس از یک تا پنج ماه و پرداخت دیه در صورت مطالبه از ناحیه مصدوم محکوم میشود. این فرض مربوط به حالتی است که هیچ‌کدام از دو فرض بالا رخ نداده است و قربانی تصادف رانندگی تنها صدمه سبکی داشته باشد.
انواع ایراد صدمات بدنی
ایراد صدمات بدنی شامل انواع و موارد مختلفی میشود که در ادامه به توضیحات آنها می‌پردازیم:
- نوعی از ایراد صدمات بدنی وجود دارد که باعث قطع عضو میشود و مجازات آن قصاص عضو یعنی قطع همان عضو در بدن مجرم است. البته عمدتا به خاطر خوف سرایت آثار نقص عضو و عفونت‌های آن به سایر نقاط بدن مجرم، قانون مجازات دیه را برای شخص مقصر در نظر می‌گیرد.
- باید دقت داشته باشید که دیه اعضای زوج بدن مانند چشم متفاوت با سایر موارد مجازات در ایراد صدمات بدنی است. دیه اعضای زوج بدن مانند از حدقه درآمدن چشم، به صورت نصف دیه کامل باید توسط شخص مقصر پرداخت شود. همچنین در صورت از دست دادن بینایی، جریمه قانونی ارش در نظر گرفته میشود و قاضی دادگاه باید نسبت به آن تعیین حکم کند.
- ایراد صدمات بدنی غیر عمدی ناشی از تقصیر پزشک یکی از موارد ایراد صدمات بدنی است. در برخی موارد ممکن است پزشک بدون سوء نیت به قصد طبابت و در راستای درمان و بهبود وضعیت بیمار، باعث آسیب به بیمار شود. این آسیب و عارضه می‌تواند به صورت مستقیم به دست پزشک صورت گرفته باشد و یا در نتیجه و به سبب طبابت وی انجام گردد. به عنوان مثال، پزشک جراح در حین جراحی به بیمار آسیب وارد کند یا پزشک دارویی تجویز کند که منجر به آسیب‌هایی مانند نکروز (بافت‌مردگی)، عفونت و یا غیره در بیمار شود.
- یکی دیگر از موارد و انواع ایراد صدمات بدنی، مواقعی است که باعث نقص یا از بین رفتن هر یک از حواس پنجگانه بدن مانند چشایی، بویایی، لامسه و شنوایی میشود.
- یکی دیگر از موارد ایراد صدمات بدنی، مربوط به برخی از اعضای بدن مانند زبان میشود که در صورت درآورده شدن یا کنده شدن می‌تواند مجازات دیه یک انسان کامل را داشته باشد.
چگونگی اثبات ایراد صدمات بدنی در قانون
اثبات ایراد صدمه بدنی در قانون به چند روش قابل انجام است که در ادامه به این روش‌ها اشاره می‌کنیم.
-
استناد به اقرار خود فرد
در این روش، فرد متهم در دادگاه اقرار می‌کند که نسبت به دیگری مرتکب ایراد صدمات بدنی شده است. اقرار فرد در چنین مواردی بر علیه خود نافذ است و به استناد آن، حکم به مجازات او صادر میشود. لازم به ذکر است که اقرار شخص ضارب باید دو مرتبه و در برابر مقامات قضایی ذیصلاح از جمله بازپرس و یا دادستان انجام گردد.
-
شهادت
یکی دیگر از موارد اثبات ایراد صدمات بدنی، شهادت است که لازم است تا دو مرد عادل شهادت بدهند که ارتکاب ایراد صدمات بدنی را مشاهده کرده و این موضوع را به دادگاه اعلام کنند. شهادت در چنین مواردی به دو صورت امکان‌پذیر است: شهادت دو مرد عادل و بالغ یا شهادت یک مرد بالغ به ضمیمه دو زن.
-
سوگند و قسامه
در این روش اثبات، باید لوث یا همان قرائن و مدارکی برای ظن قوی قاضی بر انجام جرم وجود داشته باشد. این مورد شامل شهادت دادن نزدیکان متوفی و مجروح در صورت عدم وجود هیچ کدام از موارد اثبات‌کننده بالا است.
-
علم قاضی
قاضی می‌تواند به استناد قانون مجازات اسلامی و طبق شواهد و مدارک موجود در پرونده به این علم برسد که ایراد صدمه بدنی انجام شده است و حکم به مجازات را صادر کند.
-
معاینه و تحقیقات محلی
معاینه و تحقیقات محلی یکی دیگر از روش‌های اثبات ایراد صدمات بدنی در قانون است که توسط کارشناسان رسمی دادگستری و یا مقامات ذیصلاح دادگاه انجام میشود و در این روش، مدارک وقوع جرم از صحنه جرم جمع‌آوری می‌گردد.
مجازات ایراد صدمات بدنی
- درصورتی‌که ایراد صدمات بدنی باعث قطع عضو شود، شخص مقصر باید ۲ الی ۵ سال حبس را بگذراند. اگر ضرب‌وجرح با استفاده از سلاح سرد صورت گرفته باشد و منجر به زخمی شدن و کبودی و آسیب نگردد، مجازات ضارب از ۳ ماه تا ۱ سال متغیر است.
- اگر ضارب از سلاحی استفاده نکرده باشد و تنها با استفاده از قوای بدنی باعث ایراد صدمه بدنی شود، به حبس از ۹۱ روز تا ۶ ماه محکوم می‌گردد.
- لازم به ذکر است اگر حمل سلاح سرد یا گرم منجر به زورگیری و اکراه و اجبار افراد شود و رعب و وحشت را به همراه داشته باشد، فرد ضارب به مجازات حبس و مجازات جرم تهدید و اکراه محکوم می‌گردد.
- قانون‌گذار برای مجرمینی که باعث آسیب اعضای زوج بدن مانند چشم شده‌اند، مجازات جداگانه‌ای در نظر گرفته است. در صورت از حدقه درآوردن چشم، نصف دیه کامل باید توسط مجرم پرداخت شود.
- در صورتی که اعضای بدن مانند زبان از ریشه در آورده شده یا کنده شوند، شخص مقصر باید دیه یک انسان کامل را پرداخت کند. اما دیه انسان کامل چقدر است؟
نرخ دیه در ابتدای هر سال از سوی قوه قضاییه مشخص میشود. براساس بخشنامه تازه‌ای که از طرف قوه قضاییه ابلاغ شده، نرخ دیه کامل انسان برای سال ۱۴۰۳ در ماه‌های حرام معادل ۱ میلیارد و ۶۰۰ میلیون تومان و در ماه‌های دیگر سال ۱ میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان است.
- قانون‌گذار برای نقص یا از بین رفتن هر یک از حواس پنجگانه بدن مانند چشایی، بویایی، لامسه و شنوایی، مجازات ارش یا خسارات قانونی را در نظر گرفته است.
- مجازات ایراد صدمه بدنی به انگشتان به ازای هر انگشت محاسبه میشود و برابر با دیه یک دهم کل دیه کامل انسان است.
- لازم به ذکر است که دیه زنان در کلیه موارد ذکر شده به صورت نصف محاسبه میشود.
- باید توجه داشته باشید که اگر آسیب وارد شده بر بدن حتی اگر باعث خونریزی و جرح نشود، قانون‌گذار باز هم مجازات و دیه برای آن در نظر گرفته است. به عنوان مثال قرمز شدن پوست، کبودی یا سیاه شدن، شکستگی استخوان و صدماتی از این قبیل، دیه مختص به خود را در قانون دارد. علاوه بر این ضرب و جرح نیز مجازات قانونی خود را دارد.
جهت اطلاعات بیشتر در بخش تماس با ما در ارتباط باشید
