فارسی
درخواست تعدیل مهریه هم از جانب مرد و هم از جانب زن ممکن است مطرح شود زمانی که مرد اقساط مربوط به مهریه را به زن پرداخت می کند ، هم زن می تواند از دادگاه با توجه به نرخ تورم درخواست افزایش مقدار اقساط را بکند هم مرد می تواند از دادگاه بخواهد که مقدار اقساط را نسبت به قبل کاهش دهد .
از آنجایی که از دید قانون مدنی و مطابق با ماده 1082، زن پس از عقد نکاح به عنوان مالک مهریه شناخته می‌شود و می تواند هر گونه تصرفی در آن بنماید ، وی می‌تواند در هر زمان پس از عقد نکاح نسبت به دریافت مهریه خود از زوج که حق قانونی او هم به شمار می رود ، اقدام کند . اما با توجه به عرف بیشتر زنان در زمان جدایی از این حقشان که گرفتن مهریه از شوهر است استفاده می کنند و آن را را از زوج طلب می‌کنند .
شرایط قانونی برای درخواست وصول مهریه از مرد از زمان پس از عقد برای زوجه در نظر گرفته شده است . ممکن است در زمان دریافت مهریه از مرد او دادخواست اعسار از پرداخت مهریه را به دادگاه برای تقسیط در پرداخت ارائه کند ، تقاضای تقسیط مهریه با درخواست اعسار و تقاضای تعدیل مهریه ، از جمله مواردی است که زوجین در زمان درخواست دریافت مهریه با آن مواجه می‌شوند .
در گذشته برای مهریه طرح تعدیل در نظر گرفته نشده بود ، چه برای خود مهریه که به نرخ روز محاسبه شود چه برای اقساط پرداختی آن ، اما این روز‌ها با توجه به این که مهریه به نرخ روز بازار تعیین می‌شود برای آن طرح تعدیل در نظر گرفته شده است که این مساله برای عده‌ای خبری خوشایند و برای عده‌ای دیگر ناخوشایند است .
در این مقاله ضمن تعریف تعدیل مهریه به این سوال پاسخ خواهیم داد که دادخواست تعدیل اقساط مهریه به چه معناست و برای تعدیل مهریه چه شرایطی لازم است .
تعدیل مهریه چیست
تعدیل در لغت به معنای بر قراری عدالت است ، تعدیل در مهریههم به معنای برقرای عدالت در پرداخت مهریه است که این نوع از تعدیل را می توان از دو جنبه مورد بحث قرار داد :
یکی بحث تعدیل در مبلغ کلی مهریه که مطابق تبصره یک ماده 1082 مهریه به نرخ روز و متناسب با تغییر شاخص قیمت سالانه زمان تأدیه نسبت به سال اجرای عقد که توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران تعیین می گردد محاسبه و پرداخت خواهد شد . قانون گذار این نوع از تعدیل را در راستای عدالت و احقاق حقوق زنان به ماده 1082 الحاق کرده است .
دومین مورد که در بحث تعدیل مهریه می توان به آن اشاره کرد زمانی است که دادخواست اعسار از پرداخت مهریه از طرف مرد پذیرفته شده است ، در چنین حالتی مرد موظف است مبلغی به عنوان پیش پرداخت و مبالغی را ماهیانه به زن پرداخت نماید تا کل مهریه تصفیه شود در چنین صورتی درخواست تعدیل مهریه هم از طرف مرد ممکن است از دادگاه صادر کننده حکم تقسیط مهریه خواسته شود هم از طرف زن ممکن است درخواست شود .
نحوه دادخواست تعدیل در اقساط مهریه
گفته شد که در راستای ایجاد عدالت با توجه به وضعیت اقتصادی ایران و گرانی های موجود بدلیل این که روز به روز قیمت ها دچار نوسانات شدید هستند، زمانی که درخواست اعسار مرد پذیرفته می شود و مهریه قسط بندی می شود ، مرد ملزم است اقساط تعیین شده توسط دادگاه را در تاریخ معین و مشخص به زن پرداخت کند . در غیر این صورت زن می تواند بابت قسط یا اقساط معوق تقاضای صدور حکم جلب او را از دادگاه بنماید .
در بیشتر مواقع پرداخت اقساطی مهریه ممکن است چندین سال به طول انجامد در چنین حالتی هم زن و هم مرد امکان دارد دچار تغییراتی در وضعیت زندگیشان شوند ، در تعدیل مهریه بایستی بگوییم تغییر در آینده زوج تاثیری مستقیم بر حکم خواهد داشت . از آنجایی که ممکن است وضعیت مالی هر فردی در آینده دچار تغییر و تحول شود ، در دادگاه قسط بندی مهریه وابسته به شرایط آینده زوج در نظر گرفته شده است ، لذا شاید معسر امروز ، وابسته به شرایطی که پیش می‌آید ، در آینده از اعسار خارج شود .
به همین علت است که می‌گوییم که شرایط آینده تاثیر مستقیمی بر حکم خواهد داشت تغییر شرایط مرد در آینده می‌تواند مقدمه‌ای برای تقدیم دادخواست تعدیل مهریه از جانب زن به حساب بی آید . به طور کلی دادخواست تعدیل مهریه دارای دو جنبه است که جنبه منفی آن کاهش مبلغ مهریه و جنبه مثبت آن افزایش مبلغ مهریه است مثلا :
جنبه مثبت دادخواست تعدیل اقساط مهریه این است که، زوج پس از حکم اعسار صاحب ارث شود و یا حقوق ماهیانه اش افزایش پیدا کند . بنابراین، زن می‌تواند با توجه به تغییراتی که در وضعیت مالی مرد بوجود آمده است ، به منظور تغییر در نحوه پرداخت به دادگاه مراجعه و دادخواست تعدیل در اقساط مهریه را ارائه نماید .
دادگاه با در نظر گرفتن اوضاع و بررسی شرایط ، حکم جدیدی در مورد صادر خواهد کرد که این حکم اثرات مثبتی برای زن به همراه دارد . گفتنی است مراجعه زوجه به دادگاه صادر کننده حکم اعسار تنها در زمانی که وضعیت مالی مرد دچار تغییر و تحولات شود ، با صدور حکم و نظر جدید دادگاه همراه خواهد بود .
جنبه منفی دادخواست تعدیل اقساط مهریه این است که در برخی مواقع مرد به دلیل بیکاری ، بیماری و یا شرایطی از این دست قادر به انجام کاری نیست و نمی تواند اقساط تعیین شده مهریه را در تاریخ معین به زن پرداخت کند . در این وضعیت مرد می‌تواند با مراجعه به دادگاه و تقدیم دادخواست تعدیل در اقساط مهریه ، تقاضای تعدیل در مهریه دهد که این وضعیت به عنوان جنبه منفی تعدیل مهریه شناخته می‌شود .
شرایط تعدیل مهریه
زمانی که درخواست اعسار مرد در دادگاه پذیرفته شد و قرار بر این شد که مهریه به صورت اقساطی به زن پرداخت شود ، قانون گذار در راستای ایجاد عدالت برای زن و مرد این حق را قرار داد که اگر تغییری در وضعیت مالی و اقتصادی هر کدام از آن ها با توجه به شرایط اقتصادی حاکم بر جامعه بوجود آمد درخواست تعدیل در اقساط مهریه را از دادگاه بخواهند .
شرایطی که با وجود آن می توان درخواست تعدیل در اقساط مهریه نمود عبارت است از :
درخواست اعسار مرد از دادگاه صادر کننده حکم محکومیت مرد به پرداخت مهریه پذیرفته شده باشد و زوج موظف شده باشد تا بدهی خود را به صورت اقساط ماهیانه و با قسط بندی مهریه به زوجه پرداخت نماید .
ممکن است دادگاهی که مرد را با حکم قطعی محکوم به پرداخت مهریه کرده است دادخواست اعسار مرد را به این صورت بپذیرد که مرد در مدت زمان مشخصی کل مهریه زن را به او بپردازد که در این صورت زوج موظف می‌شود تا بدهی خود را در مدت زمانی مشخص به زوجه پرداخت نماید .
وقتی اعسار مرد به یکی از این دو حالت پذیرفته این یعنی شرایط برای ارائه دادخواست تعدیل اقساطمهریه در صورت تغییر در وضعیت مالی و اقتصادی زوجین وجود دارد.
منبع : گروه مشاورین دینا
