فارسیمهریه زوجه در اسناد رسمی نکاحیه در ازدواجهای زوجین به صورت عندالمطالبه تعیین می شود.ولی در برخی توافقات، زوجین پرداخت مهریه را منوط به داشتن الاستطاعت مالی مرد قرار می دهند. بنابراین در شرایطی که زوجین به اختلافات خانوادگي برخورد می کنند و زوجه مهریه خود را جهت مطالبه از طربق مراجع قضایی ویا ثبتی به اجرا می گذارد. در صورتی که برای زوج، پرداخت مهریه به صورت یک جا غیر مقدورباشد، تقسیط مهریه با توجه به توانایی های مالی مرد، راهی برای پرداخت آن است.
درپرونده های مطالبه ی مهریه، اگر زوج محکوم به پرداخت مهریه شده باشد و توان پرداخت آنرا به صورت یک جا نداشته باشد.زوج باید در مدت مقرر قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی، (مهلت یک ماهه پس از ابلاغ اجرائیه) دادخواست اعسار و تقسیط از پرداخت محکوم به را به دادگاه صادر کننده رای تقدیم نماید. لذا دادگاه با توجه به قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی و دادخواست تقدیمی زوج و با بررسی دلایل و مدارک و استماع شهادت شهودی که در استشهاد پیوست دادخواست، به اعسار خواهان با اطلاع از وضعیت کامل او و مدت آشنایی شاهد با مدعی اعسار و اطلاع از محکوم به و شغل او، شهادت داده اند، پس از اثبات ادعای اعسار،نسبت به صدور حکم بر پرداخت مهریه به صورت اقساط، بنابر شرایط زندگی و میزان درآمد او اقدام می نماید.
مطابق ماده ۱۳ قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی، دعوی اعسار غیر مالی است.منظور از غیر مالی بودن دعوی این است که هزینه دادرسی دعوی اعسار، کمتر از مبلغ هزینه دادرسی دعاوی مالی است. و در مرحله بدوی و تجدید نظر، خارج از نوبت رسیدگی می شود.
ماده ۶ قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی مقرر داشته است : معسر کسی است که به دلیل نداشتن مالی به جز مستثنیات دین، قادر به تادیه دیون خود نباشد. برابر تبصره همان ماده عدم قابلیت دسترسی به مال در حکم نداشتن مال است واثبات نداشتن و عدم قابلیت دسترسی به مال بر عهده مدیون است. بنابراین چنانچه زوج ثابت کند که مالی اعم از منقول و غیر منقول را مالک نمی باشد و به دلیل در رهن یا وثیقه بودن آن ،قابلیت فروش و پرداخت دین از محل آن وجود ندارد. به دلیل عدم دسترسی به مال، معسر محسوب میشود. حال چنانچه پس از صدور حکم بر اعسار ازپرداخت مهریه، در وضعیت زندگی مرد، اعم از بیکاری و بروز اتفاقاتی که منجر به تغییر شرایط زندگی مالی او می شود که توان برداخت اقساط مهریه را نداشته باشد. ویا زوجه ،دلایلی بدست اورد که نشان دهد،مال و یا درآمدی بیشتر از زمان صدور حکم اعسار زوج وجود داشته است.زوجه میتواند تقاضای تعدیل اقساط مهریه را از دادگاه صادر کننده رای تقاضا نماید. به همین منظور تبصره ۲ ماده ۱۱ قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی مقرر داشته است : هر یک از محکوم له یا محکوم علیه میتوانند با تقدیم دادخواست، تعدیل اقساط را از دادگاه بخواهد.دادگاه با عنایت به نرخ تورم و براساس اعلام مراجع رسمی قانونی کشور،یا تغییر در وضعیت معیشت و درآمد محکوم علیه نسبت به تعدیل میزان اقساط اقدام میکند.
